Archikolegiata pw. Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego w Tumie została wzniesiona w połowie XII wieku. Należy do najpiękniejszych i najlepiej zachowanych obiektów architektury sakralnej z tego okresu. Mimo upływu tak długiego czasu od jej powstania, nadal zachwyca swoim ogromem i surowością.

Kościół został wybudowany na miejscu wcześniej istniejącej budowli. Prawdopodobnie powstał na fundamentach benedyktyńskiego opactwa Świętej Marii. Konsekracja kościoła nastąpiła w 1161 roku. Świątynia wzniesiona w romańskim stylu była kilkukrotnie niszczona i odbudowywana. Obecny wygląd jest wynikiem prac prowadzonych w połowie XX wieku oraz na przełomie XX i XXI wieku. Z zewnątrz zachowany jest jej romański wygląd, natomiast we wnętrzu dominują cechy gotyckie.

Kolegiata była wielokrotnie miejscem zjazdów książęcych i synodów kościelnych. W jej wnętrzu zachowały się m.in. najstarsze w kraju malowidła ścienne, rzeźba Chrystusa na Majestacie z XII wieku, a także dwunastowieczny, bogato rzeźbiony portal romański. Obok świątyni, po drugiej stronie ulicy stoi drewniany kościół z XVIII wieku pw. św. Mikołaja.

Ze świątynią w Tumie związana jest również legenda. Diabeł Boruta zakochał się w miejscowej pannie. Ta zażyczyła sobie, aby przyniósł dla niej największe kamienie z okolicy. Powiedziała mu, że posłużą one do budowy karczmy. Jednak ze zgromadzonych kamieni został wybudowany kościół. Boruta czując się oszukany chciał zniszczyć budowlę. Jednak nie dał rady tego uczynić. Jedynie na wschodniej ścianie południowej wieży pozostawił ślady swoich pazurów.

• Miejscowość Tumn położona jest w województwie łódzkim, 3 kilometry na wschód od Łęczycy.
• Wejście na teren kościelny jak i do kościoła możliwy tylko w wyznaczonych dniach i godzinach. Aktualne informacje dostępne na stronie internetowej świątyni.
• Obok kościoła znajduje się mały bezpłatny parking.